Bu dəhşətli hadisələrdən biri 1918-ci ilin
mart-aprel aylarında yaşanmışdı. Sovet hakimiyyəti dövründə təxminən 70 il
xalqın qan yaddaşını silməyə aramsız cəhdlər göstərilsə də, bu, mümkün olmadı və
nəhayət, həqiqət anı yetişdi.

      Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən
sonra xalqımızın tarixi keçmişinin obyektiv mənzərəsini ortaya qoymaq imkanı
yarandı. İndi uzun illər gizli saxlanılan, üzərinə qadağa qoyulmuş həqiqətlər
bir-bir açılır. Ulu öndər Heydər Əliyevin “Azərbaycanlıların soyqırımı
haqqında” 1998-ci il 26 mart tarixli Fərmanı ilə soyqırımı aktlarına
siyasi-hüquqi qiymət verilməsi bu sahədə aparılan tədqiqatlara, həqiqətin üzə
çıxarılması istiqamətində səylərin artırılmasına təkan verdi. Azərbaycan
xalqına qarşı törədilmiş bütün soyqırımı faciələrini qeyd etmək məqsədilə 31
mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü elan edildi.

       1918-ci
il mart soyqırımları öz amansızlığına  və
miqyasına görə təkcə Azərbaycan tarixində deyil, dünya miqyasında belə faciə
olmayıb. Faciədə erməni cəlladları uşağa, qocaya baxmadan onlara amansız işgəncələr, qətliamlar törədiblər. Bu faciədə Azərbaycan xalqı ilə yanaşı, rus, ləzgi, talış, avar
millətindən olan insanları qılıncdan keçiriblər. Bu qətliamda 10 mindən artıq vətəndaşımız
qurban olub. Faciə Azərbaycan demək olar ki, çox bölgəsini əhatə edib.

        Təkcə
Şamaxıda baş verən qırğından 7 mindən çox soydaşımız öldürülüb. Onlardan 1653
qadın və 965 uşaqın öldürüldü bildirilir. Şamaxı qəzasından didərgin düşənlərin sayı isə 18 min nəfərdən çox olub.

        Ulu öndər Heydər
Əliyevin tarixi Fərmanından ötən illər ərzində aparılmış araşdırmalar sayəsində
bir çox yeni faktlar və sənədlər toplanıb, Quba şəhərində kütləvi məzarlıq
aşkarlanıb. Üzə çıxmış tarixi faktlar 1918-ci ilin mart-aprel aylarında və
sonrakı dövrlərdə erməni millətçilərinin həyata keçirdikləri qanlı aksiyaların
coğrafiyasının daha geniş və faciə qurbanlarının sayının qat-qat çox olduğunu
sübuta yetirir. Azərbaycan Respubilkasının Prezdenti İlham Əliyev 30 dekabr
2009-cu il tarixli Sərancamı ilə Quba şəhərində “Soyqırımı memorial kompleksi”
nin  yaradılmasına qərar
verilmişdi. Memorial kompleks 2012-2013-cü illərdə Quba şəhərində Qudyalçayın sal
sahilində inşa edilmişdi. 2013-cüildə sentyabırın 18-də açılışı olmuşdu.

        Prezident İlham Əliyevin 2018-ci il
yanvarın 28-də imzaladığı Sərəncama əsasən, 1918-ci il azərbaycanlıların
soyqırımının 100 illiyi təkcə Azərbaycanda deyil, dünyanın bir çox guşələrində
yaşayan həmvətənlərimiz, diaspor təşkilatları, xaricdəki səfirliklərimiz tərəfindən
geniş qeyd olunub. Erməni-bolşevik silahlı dəstələrinin 102 il əvvəl
azərbaycanlılara qarşı törətdikləri bəşəri cinayətlər barədə həqiqətlərin dünya
ictimaiyyətinə daha dolğun çatdırılması məqsədilə KİV-lərdə məqalələr dərc edilib.

 Vüqar İsmayılov,

YAP Xocalı rayon təşkilatının
əməkdaşı